Menisküs Nedir?
Menisküsler, diz eklemi içerisinde uyluk ve kaval kemikleri arasındaki sürtünmeyi azaltmak, vücut yükünü diz içerisine transfer etmek için içeriye yerleşmiş olan kıkırdakımsı yapılardır. Şekil olarak C harfine benzerler; içte ve dışta birer tane olmak üzere diz eklemi içerisinde 2 tanedirler.
Menisküs Nasıl Yırtılır ?
Menisküslerin yırtılması iki farklı şekilde olmaktadır. Genç grupta bir travma sonrası yani bir darbe gelmesi sonrası yırtılma olabilir. Bir de yaşlı grupta tüm vücudumuzdaki yapıların eskimesi gibi menisküslerin de yapılarının zayıflayıp eskimesi sonucu basit diz üzerinde dönmeler, burkulmalar sonucu ortaya çıkabilir. Yaşlı hastalarda diz eklem kıkırdağının harap olması, halk arasındaki kireçlenme dediğimiz durumun ortaya çıkması menisküs üzerindeki yükü arttırır. Zaten yapısal olarak özelliklerini kaybetmiş olan menisküs çok basit darbelerle yırtılabilir hale gelir.
Menisküs Yırtığı Sadece Sporcularda mı Olur?
Menisküs yırtığı sadece sporcularda ortaya çıkan bir sorun değildir. Günlük yaşantı içerisinde vücut yükümüz ayağın üzerindeyken diz eklemimiz üzerinde döndürücü bir takım hareketler yapmamız menisküslerin çok rahat yırtılmasına sebep olabilir. Menisküs yırtıkları, yaşlı grup hastalarda, 60-65 yaş üzeri hastalarda menisküsün yapısal olarak bir takım özelliklerini kaybetmesi nedeniyle basit çömelme, kalkma ya da merdiven inip-çıkma sırasında basit diz dönmeleri sonucunda yırtılabilir. Yine yaşlı grupta diz eklemindeki kıkırdağın harap olması yani halk arasındaki kireçlenme, menisküs üzerindeki yükleri arttırır ve yırtılması için başlı başına bir sebep oluşturabilir. Menisküslerde ortaya çıkan birtakım doğumsal problemler de söz konusudur. C şeklinde olması gereken menisküslerin iç kısımlarının dolu olması çocukluk döneminde basit darbelerle, travmalarla bunlarda da yırtığa sebep olabilir.
Menisküs Yırtığının Belirtileri Nelerdir?
Dizimizdeki menisküs yırtığının belirtileri, yırtık şekline ve büyüklüğüne göre değişiklikler gösterebilir. Genç bir hastada genellikle bir spor travması, spor yaralanması söz konusu olduğu için darbe geldiği anda dizde bir şişme söz konusu olur. ‘’Kova sapı yırtık ‘’ denilen yırtık tipinde diz ekleminde kilitlenme de görülebilir. Menisküs yırtıklarında ikinci en önemli bulgu ağrıdır. Ağrı hem yaşlı grupta hem genç grupta menisküs yırtıklarında en önemli semptomdur. Merdiven inme-çıkma, çömelme sırasında ağrının şiddeti artar.
Menisküs Yırtığı Tedavisi
Menisküs yırtığının tedavi şekline hastanın muayene bulguları ve MRI sonuçlarını değerlendirerek karar verilir.
Menisküs Ameliyatı
Menisküs yırtığı için cerrahi tedaviye karar verildiğinde yapılan en popüler tedavi yöntemi artroskopi yöntemidir. Artroskopi yöntemi özellikle son 10-15 yılda çok popüler olmuştur. Diz eklemine 2 ya da 3 küçük delikle girilip kamera ve diğer yardımcı bir takım araçlarla sadece yırtık olan kısımın temizlenmesiyle karakterize tedavi yöntemidir. Yırtığın yerleşim yeri ve hastanın yaşı uygunsa menisküs yırtıkları dikilebilir. Menisküs yırtığı için artroskopik tedavisi, diğer tedavi yöntemlerine göre hastanın günlük yaşantısına dönmesi daha hızlı olur.
Ameliyatsız Menisküs Tedavisi
Her menisküs yırtığı ameliyatlık değildir. Özellikle yaşlı grup hastalarda kireçlenme zemininde ortaya çıkmış, menisküsün yapısal özelliklerini kaybetmesi sonucu ortaya çıkmış yırtıklarda ameliyat çok fazla tercih edilmez. Bu hastalarda diz çevresini güçlendirici egzersizler, fizik tedavi destekleri ve gerekliyse dizlik kullanımıyla tedavi yapılmaya çalışılır. Daha genç grupta, sporcularda olan yaralanmalarda menisküs yırtığının yeri ve yerleşimine göre tedavi planı yapılır. Kırmızı zon denilen, menisküsün kanlanan bölgelerinde olan yırtıklarda bir süre için hastanın o dizi üzerinde yükten sakınılması, kuvvetlendirici bir takım egzersizler ve fizik tedavi desteğiyle tedavi yöntemlerine gidilir. Kırmızı zon yırtıklarında menisküs dikilebilir. Ancak beyaz zon adı verilen menisküsün hiçbir beslenmesinin olmadığı yırtıklarda cerrahi tedavi tercih edilir.
Menisküs Yırtığı Ameliyattan Sonra Tekrar Edebilir mi?
Dizimiz içerisinde hem dışta hem de içte olmak üzere 2 tane farklı menisküs yapısı söz konusudur. Bunlardan eğer bir tanesi yırtıldı ve artroskopik olarak temizlendiyse diğer menisküsün de yırtılma riski söz konusudur. Dolayısıyla bir kere menisküs ameliyatı olan hastanın diğer menisküsünün de yırtılması diye bir şey söz konusu olmayacağından dolayı burada böyle bir risk olabilir. Daha önce yırtık sebebiyle bir kısmı alınmış olan menisküsün bırakılmış olan sağlam kısmında ikinci bir yırtık olabilir. Bu da menisküs yırtıklarının tekrarlayabileceği anlamına gelmektedir. Daha önce dikilmiş menisküsler de basit travmalarla, farklı yüklenmelerle tekrar yırtılma riskine sahiptir.
Menisküs Yırtığı Oluşmasına Karşı Nasıl Korunabiliriz?
Menisküs yırtığının oluşmasından kaçınmak için birtakım önlemler almak elimizde. Özellikle yaşlı grup insanlarda diz eklemi üzerindeki yükü azaltmak için kilo vermek, diz eklemi çevresindeki kasları kuvvetlendirerek dizin daha stabil hale getirilmesi menisküs yırtığına karşı koruyucu olabilir. Genç grup hastalarda menisküs yırtığının en önemli sebebi spor yaralanmaları olduğu için özellikle bu grupta spora başlamadan önce ciddi ısınma yapmak gerekir. Isıtılan kaslar diz ekleminin daha stabil olmasını sağlayacağından dolayı menisküs yırtığı riskini azaltır. Bunun yanında yaptığımız spora spesifik ekipman kullanmak da çok önemli. Örneğin halı sahada futbol oynanacaksa buna uygun bir ayakkabı seçimi oynanılan zeminin kurallarına uygun olması menisküs yırtığı riskini azaltır.